سبک های گزارش 

پيش از اين گفتيم كه اساساً توصيه شود كه گزارشگران از سبك يا تكنيك خاصي براي نوشتن موضوعات بخصوصي استفاده كنند. زيرا اين، گزارشگر است كه با هنر، مهارت و خلاقيت خود بايستي واضع سبك ها و تكنيك هاي پيشرو و جديدي در نوشتن باشد، اما به هر حال شناخت و آگاهي از چند شيوه گزارش نويسي بخصوص براي گزارشگران مبتدي مي تواند آنها را در رسيدن به كيفيت مطلوب و يافتن سبك ها و تكنيك هاي جديد ياري دهد. چه، گزارشگران تازه كار دست كم اگر الگوها و نمونه هاي خوبي در اختيار داشته باشند مي توانند ضعف هاي خود را بيابند و به جبران آن برخيزند. به طور كلي گزارش را مي توان با مهمترين عامل موجود يا جالب ترين صحنه ها يا مهمترين نقل قول ها شروع كرد و يا نخستين برخورد گزارشگر با موضوع يا نتيجه اي كه گزارش بدست آمده مي تواند شروع مناسبي براي گزارش باشد كه انتخاب آن بسته به زاويه ديد، سليقه، مهارت و تسلط گزارشگر است و بسياري از تفاوت ها در كار نيز از همان شروع، خود را نشان مي دهد.
بنابراين گزارش در هر حال بايد بهترين زاويه ديد را نسبت به موضوع داشته باشد و مناسب ترين سكو را براي نگرش به آن در اختيار بگيرد و با گلچيني از واژه ها، هنرمندانه ترين تركيبات را بسازد. براي اين كار بايد چندين بار اطلاعات و مواد خام كسب شده را مرور كرد تا به تصوير كلي و واحدي از آن ها رسيد و با داشتن يك طرح كلي كه بيانگر تسلط گزارشگر بر موضوع و مواد خام است، ذوق و سليقه و تجربه گزارشگر مناسب ترين تكنيك ها را در اختيار او خواهد گذاشت. در هر حال تكنيك هاي گزارش نويسي نيز تا حدود زيادي از تكنيك هاي ليدنويسي كه در همين بخش توضيح داده شده تبعيت مي كند تا با توضيحاتي كه در پي مي آيد اين نكته به خوبي روشن مي شود.
روزنامه نگاران و گزارشگران باتجربه و كارآزموده به طور كلي چند سبك را براي گزارش نويسي ذكر مي كنند كه مي توان گفت بخشي از آنها حاصل تجربه و تمرين آن هاست و بخشي نيز به صورت قانونمندي هاي علمي در عرصه روزنامه نگاري وجود دارد.

1. سبك ترتيبی : كه در اين چهارچوب، حوادث و وقايع همچنان كه در مورد ((ليد)) گزارش گفته شد به ترتيب زمان وقوع يا به ترتيبي كه گزارشگر در جريان آن قرار گرفته، نوشته مي شود در اين گزارش ها مطلب از نقطه كوچكي شروع مي شود و بتدريج باز و باز تر مي شود. بنابراين به دليل رعايت ترتيب زماني وقوع حوادث، ممكن است گاه مهمترين قسمت گزارش در پايان مطلب آورده شود: اين سبك همچنان كه اشاره شد بيشتر در مورد حوادث وقايعي كه خواننده علاقه دارد در جريان جزييات آنها قرار گيرد يا گزارش هاي تحقيقي به كار مي رود و در نتيجه خواننده مرحله به مرحله همراه گزارش و گزارشگر پيش مي رود و گزارشگر مخاطب خود را در مشاهدات خود شريك و سهيم مي سازد در اين سبك نقطه شروع گزارش بايد براي خواننده به اندازه كافي جالب و گيرا باشد تا او را از مطالعه گزارش منصرف نكند.
اگر گزارشي كه بر اساس سبك ترتيبي تنظيم شده ((تحقيقي)) است بايد تك تك اجزاي مواد خام اعم از اسناد و مدارك، مصاحبه، توصيف و تشريح اوضاع و احوال و … با سليقه و دقت و تيزبيني در جاي مناسب خود در طول گزارش قرار گيرد طوري كه شروع، ادامه و پايان گزارش از لطف و جاذبه و گيرايي لازم برخوردار باشد.

2. سبك تشريحي را مي توان براي گزارش هاي تحقيقي يا خبري و نيز انواع ديگر گزارش بر حسب اقتضاي موضوع به كار برد. در اين سبك، شروع گزارش حاوي عناصر مهم خبري منتها با روش توصيفي است بدين معني كه ابتدا خبر مهمي كه گزارش درباره آن تهيه شده همراه با خلاصه اي از اطلاعات كسب شده كه مكمل آن است آورده مي شود و سپس توضيحات تكميلي و تشريح بخش هاي مختلف گزارش. در اين سبك در پايان هر بخش از گزارش كه در عين حال مجموعه آنها كل واحدي را تشكيل مي دهد مي توان موضوع يا عنصر تازه اي از گزارش را مطرح كرد و براي ايجاد ارتباط منطقي و جلوگيري از پراكندگي و آشفتگي گزارش در فاصله بخش هاي مختلف، مصاحبه هاي كوتاه، آمار، تحليل ها، تاريخچه يا ديگر عوامل موجود را گنجاند اما اين عوامل بايد با قسمت هاي قبل و بعد خود در ارتباط باشد.

3. در سبك هرم وارونه نيز كه عمدتا” در مورد گزارش هاي خبري و تحقيقي كاربرد دارد، ابتدا خلاصه اي از مهم ترين نتايج حاصل از گزارش و فشرده اي از پيوند خبر اوليه و اخبار جديد را مي آوريم. سپس توضيح كوتاه و هنرمندانه اي درباره چگونگي و سپس تشريح و توصيف عناصر مختلف گزارش مي آيد. اگر نتايج تحقيق متفاوت است مي توان گزارش را به صورت چند هرم وارونه به هم پيوسته نوشت. در اين سبك نيز توصيف و تشريح و تجسم و طرح كلي گزارش، مطرح است و خواننده از طريق استدلال تجربي گزارشگر، آمارها، گفتگوها، برخوردها، اسناد و مدارك ارائه شده در گزارش بايد حس كند كه اين گزارش تحقيقي، نتيجه اي جز آنچه توسط گزارشگر گفته شده نخواهد داشت.

اما در عين حال تكرار اين مطلب ضروري به نظر مي رسد كه بهترين گزارش ها همچنان كه در مورد ليد گفته شد اغلب از تلفيق دو يا چند سبك حاصل مي شود و اين خبرگي مهارت و تسلط گزارشگر است كه هم به او كمك مي كند كه سبك هاي مناسب را براي تلفيق انتخاب كند و هم اين كه نتيجه تلفيق اين سبك ها، خود سبك جديد و قابل عرضه و تأكيدي باشد.