عناصر خبری (News Elements) یعنی چه؟

اگر ارزش‏های خبری به اخبار قدر و منزلت و اهمیت می‏دهند عناصر خبری (News Elements) آنها را به نمایش می‏گذارند.

عناصرخبری در مجموع از شش عنصر تشکیل می‏شوند که در ادبیات روزنامه ‏نگاری برای آنکه کاملا”به خاطر سپرده شوند، آنهارا به صورت ?  W⁵+H نمایش می‏دهند پنج W در این فرمول عبارتند از what، who،where ، when و H .why هم حرف اول How است.

عناصر خبری در واقع شش پرسش هستند که اسکلت و استخوان‏بندی خبر را می‏سازند. به دیگر سخن، جواب‏های این شش پرسش چیزی نیست جز موادی که برای ساختن یک خبر به آنها احتیاج داریم. بدیهی است که هر خبری که جواب یکی از این پرسش‏ها را ندارد، خبر کاملی نیست و نقص دارد.
پس اجازه بدهید ابتدا با هم مروری در این شش پرسش داشته باشیم. تعمق در این پرسش‏ها به ما کمک می‏کند تا تصویر جامع‏تری از یک رویداد در قالب خبر ارائه کنیم. علاوه براین، هر چقدر بهتر با کارکرد عناصر خبری آشنا شویم، شروع بهتری در خبرنویسی خواهیم داشت، بحثی که در انتها دوباره به آن خواهم پرداخت.

 ■ What یا چه؟ در واقع پرسش است که دنبال این می‏گردد تا ببیند چه چیزی رخ داده است و به عبارت بهتر عمدتاً بر ماهیت رویدادی که قرار است به خبر تبدیل شود، متمرکز است. این عنصر یکی از مهم‏ترین عناصر خبری است و غالباً جواب آن همیشه جمله یا جملات ابتدایی خبر را می‏سازد.

 ■ Who یا چه کسی یا چه نهادی؟ این پرسش دنبال آن است تا به خالق یا خالقان رویداد دست یابد و ببیند چه کسانی باعث اتفاق مورد نظر شده‏اند. به عبارت دیگر، هر وقت خبری تهیه می‏کنیم باید عوامل درگیر در آن را دقیقاً معرفی کنیم، اطلاعاتی مثل نام، نام خانوادگی، سن، شغل، موقعیت و … از این جمله است .

 ■ Where یا کجا؟ پرسش است که پاسخ آن از محل وقوع رویداد خبر می‏دهد. هر رویدادی بالاخره در یک یا چند مکان رخ می‏دهد که باید آن را به اطلاع مخاطب رساند. نمی‏توان خبری را داد و محل وقوع آن را اعلام نکرد. مخاطب به خصوص اگر رویداد در اطراف محل زندگی او رخ داده باشد، توجه بیشتری به آن خواهد کرد (ارزش خبری مجاورت که قبلاً راجع به آن بحث کردیم). اگر محل رویداد گمنام است باید اطلاعات بیشتری که به دست می‏آوریم، آن را برای مخاطبان شناخته‏تر کنیم.

 ■ When کی، چه وقت چه هنگام؟ این هم یکی از عناصر خبری است که حتما” باید جواب آن را به دست آوریم. همان گونه که رویدادها از مختصات و موقعیت مکانی برخوردارند، از موقعیت و مختصات زمانی هم برخوردار می‏باشند و به دیگر سخن، هر رویدادی دارای مختصات مکانی و زمانی است که هنگام تبدیل شدن به خبر باید آنها را به همراه داشته باشد و علی‏القاعده هر چه رویداد از نظر زمانی تازه‏تر باشد، با ارزش‏تر است (ارزش خبری تازگی). به طور کلی شما نمی‏توانید رویدادی را بدون اعلام زمان وقوع آن به مخاطبان ارایه کنید.

■ Why  یا چرا؟ این عنصر که از جنبه تحلیلی برای خبر اهمیت دارد. علت وقوع رویداد را به مخاطب اعلام می‏کند.
یادمان باشد که جواب ((چرا)) را خود ما نمی‏دهیم و همیشه باید جواب آن را از کارشناسان مربوطه دریافت کنیم. اینکه یک سمینار چرا به تعویق افتاده است را مسئولان آن سمینار باید پاسخ بدهند و نه ما با حدس و گمان جواب بدهیم. باید مراقب باشیم که اگر خودمان پاسخ چراها را بدهیم خبر (News) را با نظر (Views) مخلوط کرده‏ایم و این کار نه تنها پذیرفتنی نیست، بلکه ممکن است به خاطر پاسخ غلط ما را با مشکل هم مواجه کند.

■ How  یا چطور(چگونه)؟ این عنصر از جنبه تشریحی و توصیفی برای خبر اهمیت دارد و مخاطبان را از نحوه و مکانیزم وقوع رویداد مطلع می‏سازد. این عنصر خبری برای روزنامه‏نگاران عضو سرویس‏های حوادث در روزنامه‏ها یک عنصر جذاب است، چون آنها می‏توانند با اتکا به این عنصر دست به فضاسازی برای عرضه خبر بزنند.
همین جا باید متذکر شوم که عناصر خبری ضمن این که خبر را به نمایش در می‏آورند می‏توانند ارائه منطقی و روان بودن یک خبر را هم تضمین کنند. این یک مسأله بسیار مهم است که ما کدام عنصر را در آغاز خبر بیاوریم و کدام را به بخش‏های پایین‏تر خبر منتقل کنیم. پس با بحث درباره سبک‏های خبرنویسی دوباره به این نکته که چگونه یک خبر را آغاز کنیم، خواهیم پرداخت.